Editouriau dóu mes de óutobre 2025
Fourmatage
Vaqui, viro que viraras
li pajo papié soun pariero…
De que i’a de nòu aqueste mes ?
Es de bèu vèire, Prouvènço d’aro chanjo de fourmat, forço fourça !
Noste mesadié èro estampa à Marsiho, 248 av. Roger-Salengro, sus li prèsso dóu quoutidian La Provence, mai vènon aqui de barra que volon plus faire d’estampage.
L’empressioun dóu journau La Provence sara facho à Vitrolo pèr la “Société Marseillaise de Presse”, aladounc poudian pas faire mai que segui e resta dins la draio de l’estampage de La Provence.
Tant soulamen li baile d’aquéu journau avian anouncia que de chanjamen prendrien plaço dins l’encastre de l’estrategìo de desvouloupamen dóu groupe, que despièi soun chanjamen de prouprietàri, a lança un plan de trasfourmacioun en quatre an intitula “ Mistral gagnant ”.
Es pas lou nostre de Mistral, mai qu’enchau, s’alignan pèr aganta lou nouvèu fourmat tablouïd que dison que sarié uno nouvello identita visualo mai mouderno em’ uno maqueto mai aerado, aquelo moudernisacioun sarié un pas vers l’asatacioun i besoun atuau.
Cercan pas mai de resoun, acetan aquéu chanjamen de moudèle dóu journau papié.
Vau mai l’iòu de vuei que la galino de deman !
Lou maje chanjamen es qu’aro li gènt seguisson l’atualita sus l’internet, emé li nouvèlli teinoulougìo, la counsumacioun d’enfourmacioun en ligno a pres lou pas sus lou journau papié. Li jouine d’aro soun acoustuma is ourdinatour e à l’edicioun eleitrounico. An de peno à vèire lou mounde autramen qu’au travers d’un escran. Li journau e libre papié lis interèsson plus, es mai eisa d’ana querre un article en ligno, es à gratis.
I’aurié que li vièi noustalgique que legirien encaro de publicacioun papié coume un rituau d’à passa tèms.
Basto ! l’atualita s’es tremudado en un suport numerique e s’es asatado i prougrès de la teinoulougìo. Lis image e la videò s’endevènon plan-planet l’estandard de l’enfourmacioun. Pièi, i’a li resau souciau que permeton d’agué de nouvello, en mai d’acò baion lou biais de respondre, d’inter-agi coume dison, valènt-à-dire d’espremi sis óupinioun persounalo. Tout acò s’aganto emé li telefone moubile e li tableto, meiour mejan de davera tant lèu lou rensignamen cerca.
Adounc, vuei, Prouvènço d’aro es à contro-courrènt. Poudèn pas dire que l’avèn pas vist veni, quouro, tre la debuto se sian bandi emé lou Cèntre Internaciounau de l’Escrit en Lengo d’Oc, lou C.I.E.L.d’Oc, dins la numerisacioun di libre en lengo d’oc, èro pèr baia à legi sus l’escran de vièi libre papié dificile à trouba, ansin ajudavo lis aprendis à counèisse touto meno de biais d’escriéure la lengo nostro. Fuguè uno reüssido èstènt lou noumbre toujour que mai impourtant dis internaute que se couneiton e baio espèr que tant de mounde s’interèsson encaro à noste parla.
De-segur, èro pèr moustra à bèl èime l’espandimen de la literaturo d’oc, despièi li troubadour enjusqu’is escrivan de l’ouro d’aro, mai avèn pas vist qu’èro un estrifage dóu papié.
Avèn óufert la leituro gratuito à l’escran d’un milierat de libre, alor perqué ana paga un oubrage o uno revisto papié devers un marchand de journau o pèr abounamen !
Avèn pican sus lou tai, e aro, pèr Prouvènço d’aro que se tèn encaro en balanço, tiran peno de vèire parti li vièis afouga dóu parla meirenau, e sian, malurous, à l’espèro desesperado de trouba de jouine pèr assegura l’aveni, mai acò empacho pas de resta de-longo en bataio pèr sauva la leituro en lengo nostro. Adounc tant que li pajo en papié de Prouvènço d’aro se viraran bèn, countuniaren de faire avans.
Bernat Giély
|