 |
Editouriau
dóu mes
de mai
Tout
comte fa : 200
numerò
Poudian pas perdre la centeno
aqueste mes, en numeroutant Prouvènço
daro.
De-bon verai, fai dous cènt cop que sa chourmo bountouso
satravalis à nen mounta li pajo.
|
Ai, daquéli
pajo ! Lou legèire que vai religa sa couleicioun aura un voulume
de 3200 pajo au fourmat "tabloïd".
Quant au tirage que se fai toujour sus li routativo dóu quoutidian
"La Provence" à resoun de 4500 eisemplàri
pèr mes, a permés despandi 900.000 journau en
lengo nosto, valènt-à-dire :
14.400.000 pajo au fourmat tablouide. Acò estènt lou double,
en raport duno pajo A4, pèr miés mesura e vèire
en rameto de papié, fai vint-e-vue milioun vue cènt milo
pajo, siegue aperaqui milo sèt cènt vint e cinq mètre
dautour
Baio lou lourdige.
Mai au bout dóu comte es rèn quuno pèiro
numeroutado 200, quavèn aducho pèr mounta lou clapié,
en fasènt noste proun pèr que noun sarrouine lou
mounumen escrèt, toujour soulide sus li foundamento bastido pèr
Frederi Mistral.
Chifra
de buletin
Mai, tout comte fa, levenimen, aqueste mes, sara la voutacioun
pèr la Coustitucioun éuroupenco.
Fau faire la trìo e pamens sian toujour en chancello.
Li Catalan, de luen o fraire, quan deja vouta en Espagno an fa
campagno pèr lou noun sus uno plato-formo didentita culturalo
e civico. An pas capita mai soun countènt que iaguèsse
agu mai dun milioun de Catalan pèr refusa la Coustitucioun.
Leisèmple catalan, es plus de bon prene, nòsti partit
regiounalisto de Prouvènço e dóu païs dOc
demandon de vouta o, estènt que lou respèt de la diversita
culturalo e lenguistico es afierma dins la Coustitucioun éuroupenco.
Basto dins un debat ounte la man drecho es sorre de lesquerro,
es eisa de chanja de man.
En Franço avèn perdu la man, la Republico recounèis
pas nosto lengo, adounc fau belèu sarrapa à lÉuropo,
saren belèu pas tant soulet, li latin, li sardo, lis eslouvèno,
li frioulan, lis islandés, li silesian, li rutèno, li
bóumian emai mai
, man dins la man, faren entèndre
la voues di lengo regiounalo.
Pamens sarian de gousto-soulet, de dire que la Coustitucioun éuroupenco
se limito à laparamen di lengo regiounalo, ia uno
autro dimensioun que nous despasso e chascun se counseiara desperéu.
De tout biais, countuniaren nosto batèsto à quente nivèu
que siegue. Bernat
Giély
Questioun d'apelacioun
Dins
soun oubrage "Une certaine idée du français"
Bernat Lecherbonnier escriéu en parlant dóu degaiamen
dóu francés e di prougramo escoulàri:
"Au-delà de la question linguistique, c'est bien entendu
la question de la nation française qui se pose. La question de
son unité, de son identité." E, pèr éu,
sarié à l'Estat d'empacha que la Franço "divorce
d'avec elle-même", mai, pèr acò, fau que n'ague
la voulounta, nous dis.
Bèn entendu, poudèn pas pensa que dins lou païs de
l'egalita ço que vau pèr lou francés vaugue pas
parié pèr lis àutri lengo! E se leissan se degaia
la nostro, perdren en meme tèms, nosto culturo, nosto identita,
nosto unita, esparpaia que saren, sènso ges d'idèio de
ço que sian encaro (mai pèr quant de tèms?). Soulamen,
coume avèn pas d'estat, nautre, se devèn demanda quau
aura la "voulounta" que n'en parlo Lecherbonnier? Se voulèn
pas que l'Estat francés nous laisse toumba dins lou noun-rèn,
sarié belèu tèms de coumprene qu'es à nautre
de se prendre en man, d'agué la voulounta, de s'afourti. Pèr
acò nosto lengo la devèn faire clanti mai la devèn
subre-tout respeta e la pas degaia ni à l'escri ni à l'ourau.
La devèn aprene em' amour, la pratica, fidèu e afouga,
serious e aplica. Senoun, coume lou dis l'autour pèr la Franço,
Prouvènço divourçara d'elo-memo, valènt-à-dire
que divourçara de nautre, nous rebutara, nous negara. Pas de
que èstre fièr
P.B.
|