Editouriau
dóu mes de mai
Tolosa
!
Tolosa: d'en proumié lou panèu
es à l'intrado de la vilo. Après uno rampelado di grando
(e que d'ùni an pas vougu entèndre), se sian retrouba
dins li carriero de Toulouso, la vilo roso. Li felibre prouvençau
se poudien coumta un à cha un, tant èron rare demié li
30.000 manifestant. Pamens, nous an fa gau de rescountra un mouloun
d'abounat, que vesènt nosto bandiero, nous an acoumpagna.
Fau dire que nòsti bandiero emé li dessin de Gezou, fuguèron
demié li mai foutougrafiado.
La vilo avié bèn ourganisa li causo fin que tout se debanèsse
lou mai bèn poussible: lou vilage mounta sus la Plaço de
l'Éuropo emé li tibanèu, lou persounau municipau,
la pouliço municipalo, li veituro-escoubo…
De mai, lou Counsèu Regiounau Miejour-Pirenèu avié dubert
soun bastimen pèr assousta li counferènci de prèsso.
Autant li Bretoun à Quimper ( 8.000 persouno ) defilon, bèn
ranja, bèn disciplina darrié si biniou, autant nous-autre, à Toulouso,
erian pas gaire disciplina : lou passo-carriero, plan planet, s'estiravo
coume uno longo toro. Quau croumpavo un entre-lesco, quau cercavo uno
boutiho d'aigo, quau parlavo emé li boutiguié, quau fasié de
fotò, tout acò à coustat di passant estabóusi,
que fasien si croumpo.
Pamens fau dire que la manifestacioun èro menado pèr li
Calandreto, un mouloun pichot calandroun, de 5 à 7 an, de la caro
mascarado de rouge e de jaune, acoumpagna de sis ensignarello, segui
di maman, emé li pousseto e di papa cargant lou pichot darrié sus
lis esquino.
Dins tout, es tóuti li manifestant que fasien de brut emé li
carlamuso, li campano, li tambourin, lis auboi, lis acourdeoun : tout
en cantant o en bramant: - Uno lèi pèr li lengo.
D'ùni persounalita èro en-tèsto de la manifestacioun,
lou presidènt dóu Senat, Jan-Pèire Bel, la candidato
Eva Joly emai Jan Lassalle, lou que canto en lengo nostro à l’Assemblado
Naciounalo, representavo Francés Bayrou. D’àutris
elegit èron vengu pourta ajudo, bèu proumié, lou
maire de Toulouso, Pèire Cohen, lou maje conse de Vilonovo-de-Magalouno,
Nouvè Segura, emé soun panèu en Oc, em’ un
fube d’autre e subre-tout nòsti valènts aparaire
de la lengo, Arvèi Guerra, noste counsèié sestian,
Pèire Costa; lou coourdinatour de la Federacioun Region et Peuples
Solidaires, Guihèn Latrubesse, lou counseié regiounau lou
mai jouine, Gustave Alirol, presidènt dóu POC.
Tóuti lis assouciacioun culturalo èron aqui, li Calandreto
emé J.-Louis Blenet, la FELCO emé M.-Jano Verny e Feliple
Martel, Pèire Bréchet, presidènt de l'IEO, etc.
etc. mancavo lou Felibrige, mai uno pougnado de majourau, tirassavon
aqui, M. Samouillan, P. Delmas, B. Giély, J.-C. Ducourtieux, J.-C.
Dugros, F. Pontarlier. La manifestacioun èro festivo, lou mounde
se parlavon, “ Gramaci o Plan mercé ”, tóuti èron
parié, emé li bandiero, li drapèu, la fraternita….
E subre-tout li pichounet vous fasien la counversacioun en lengo nostro!
Au depart, la Plaço de l'Éuropo semblavo pichoto. À l'arribado,
la Plaço dóu Capitole, èron clafido. Li manifestant,
après 3 ouro de marcho, cercavon l'oumbro e s'assetavon ounte
que siegue, pèr bèure un cop.
Sus lou pountin, li preso de paraulo venguèron à-de-rèng
nous counfourta dins lou judice de nosto acioun : la manifestacioun e
la fèsto fasien mirando : erian bèn mai noumbrous qu'à Carcassouno,
Beziés, Mount-Pelié vo Marsiho !
Lou resson fuguè grand. Li journau de tóuti li regioun
n'en parlèron, d'ùni à la uno emé tout plen
de fotò, lis atualita regiounalo sus FR3 passèron de visto
de la manifestacioun, de radìo naciounalo l'an anounciado, e meme
Claro Chazal is atualita sus TF1 n'en faguè de resson ! Osco !
Avèn fa de brut, nosto crido es mountado à Paris.
Li Marsihés vengu emé lou càrri soun arriba, escagassa, à 6
ouro de matin, lou dimenche, à la Garo Sant Carle. Mai n'en parlaran
long-tèms !
Toulouso 2012 restara l’evenimen istouri pèr tóuti
lis aparaire de la lengo d’oc… Jamai degun a mes tant de
mounde dins la carriero pèr defèndre uno lengo regiounalo
en Franço…
Un rescontre jouious, éucumeni, d'amista e de fraternita qu’a
capita, erian urous e rèire urous !
Aro, anen espera la fin dis eleicioun, mai de tout biais, li representant
dóu grand partit pouliti qu’èron aquéli se
soun adeja engaja se prenon lou poudé de :
— de moudifica l’article 2 de la Coustitucioun.
— de ratifica la Charto éuroupenco di lengo regiounalo.
— de farga uno lèi pèr li lengo regiounalo.
|
Lou
tèms di messorgo ...
Moudificacioun de l’article
2 de nosto bello Coustitucioun !
De-bon, Toulouso rèsto lou simbèu
de nòsti manifestacioun pèr la lengo…
Es à Toulouso, i’a d’annado
e d’annado, qu’avian óucupa l’estacioun de
televisioun FR3 pèr pousqué derraba d’emissioun
en lengo nostro… Li CRS nous an bouta deforo… Un jouine
Prouvençau es esta amaluga… Sian sourti plan-planet dins
la draio baragnado de poulicié en cantant “ Aquéli
mountagno ”… La revòuto a perdura… e li cadeno
de televisioun regiounalo se soun duberto pèr baia de prougramo
en lengo nostro.
Mai, d’aro enlai, es lou 31 de
mars 2012 que vai marca nosto istòri, emé la mai grandarasso
manifestacioun de carriero pèr revendica lou dre à nosto
lengo…
Jamai s’es tant vist de mounde pèr moustra soun estacamen à sa
lengo… 30.000 persouno en marcho pèr sauva lou parla de
sis àvi… Aqui avèn pres d’alen… Acò douno
de sang… Fringavian à bèl èime…
Pas proun d’acò, de manifestacioun pariero se n’en
faguè lou meme jour dins tóuti li regioun de Franço
qu’an sa lengo à sauva… lis Alsacian, li Basque, li
Bretoun, li Catalan, li Corse, etc… en tout se pousquè chifra
65.000 manifestant…
Lou resson, coume se dis aro, aguè uno audiènci naciounalo… Li
candidat à la presidènci de la Republico n’en fuguèron
avisa e, pau o proun, pertouca…
N’i’a qu’èron vengu pourta soun soutèn
pèr sa presènci dins lou passo-carriero de Toulouso. La
candidato Eva Joly en persouno, lou presidènt dóu Senat
Jan-Pèire Bel pèr representa lou candidat Francés
Hollande, e tambèn lou porto-paraulo dóu candidat Francés
Bayrou, Jan Lassalle, lou que parlo nosto lengo à l’Assemblado
Naciounalo, e que, bèn-segur, aqui à Toulouso, faguè sa
presentacioun en lengo d’oc.
Tóuti se soun óuficialamen engaja pèr moudifica
l’article 2 de la Coustitucioun, pèr ratifica la Charto Éuroupenco
di lengo regiounalo e pèr faire vouta tambèn uno lèi
pèr l’aparamen di lengo regiounalo de Franço.
Sabèn pas encaro quau d’aquéli, aura de teni sa proumesso…
Mai, sian toujour mesfisènt, coume un gàrri sènso
co… L’avèn perdudo dins uno lèco d’engajamen
eleitourau renega…
Èro, parié, à l’escasènço d’uno
eleicioun presidencialo, em’ uno manifestacioun pèr la lengo que
s’anavo faire à Marsiho… Lou candidat èro trop avantajous
dins sa paraulo, proumetié la luno… Cènt proumesso e la Franço
au plurau… plus besoun de manifesta… Francés Mitterand venié de
gagna… Pàuri couioun avèn pas vist qu’erian pas dins
lou plurau de sa Franço e que nous anavo bouta lou plus grand empache
pèr sauva nosto lengo, l’article 2 de la Coustitution “ La
langue de la République est le français ” publica au journau óuficiau
emé la mencioun : fach à Paris, lou 25 de jun 1992, pèr
lou Presidènt de la Republico, Francés Mitterand, lou proumié menistre,
Pèire Beregovoy, lou menistre d’Estat, menistre dis afaire estrangié,
Rouland Dumas, lou gardo di sagèu, Michèu Vauzelle, lou menistre
delega is afaire éuroupenco Elisabèt Guigou.
E acò a ressuscita lou jacoubinisme que fai toujour flòri
sus li banc de drecho coume de gaucho dóu Parlamen.
Basto ! à l’ouro d’aro es pas parié… meton
la grando oulo dins la pichoto, sian fisançous, avèn que
de leissa bouli à gròssis oundo… tant que nous auran
pas curbecela !
|